28/05/23

Editorial: 25 anos no Camiño

Hai 25 anos que a nosa antiga compañeira María Xosé Sánchez pon en marcha esta revista que tiña inicialmente unha periodicidade trimestral acompañada da ilusión de tantas xeracións de rapazas e rapaces do IES Monelos. Despois, da man de Antón Capelán, a proposta continuou en papel xa cunha periodicidade anual. No ano da pandemia o EDLG rescatamos o proxecto en formato dixital e así continuamos.

Neste novo curso que remata desenvolvemos unha actividade moi intensa no Equipo de Normalización e Dinamización do centro. Continuamos co proxecto de Radio Monelos que comezamos no 2021-2022. 

Seguimos centrados na música en galego. No primeiro trimestre centrámonos na historia da música galega dos últimos cincuenta anos. Cantantes e grupos de distintos estilos (pop, rock, punk, folk, música tradicional, bravú...) que encheron a nosa historia deixando unha pegada na memoria do noso pasado recente. Aí quedan nove exemplos que desde Andrés do Barro e pasando, entre outros, por Fuxan os Ventos (festexando o seu cincuenta aniversario) chega ao bravú dos Diplomáticos de Monte Alto. Pechamos este capítulo entrevistando ao gran mestre que é Xurxo Souto. 

 

O segundo trimestre arrancou tamén con música pero centrándonos na musica actual e saíron 16 propostas que dan continuidade aos 17 grupos do curso anterior. Grandes foron os descubrimentos como Antía Muiño, Carolina Rubirosa, Fillas de Cassandra, Laura Lamontagne e Pico Amperio entre outros coa veteranía de Mercedes Peón e Familia Caamagno.

Tamén iniciamos novos contidos como Historias da Coruña e do noso barrio. 17 programas que tratan de descubrir o que fomos e o que somos.

Saímos á rúa e entrevistamos a xente da vida comercial e cultural do noso barrio entre eles ao noso Alfredo.

Tamén fixemos programas sobre o Samaín, o 20 aniversario sobre a traxedia do Prestige, o centenario do nacemento de María Casares, o centenario da morte de Pondal, Francisco Fernández del Riego nestas Letras do 2023...

Visitáronnos Hydn (exalumna do centro) e o youtubeiro Olaxonmario coa súa proposta Gallaecia Pop.

E volvemos a saír á rúa no Día da Ciencia, nas andainas do Proxecto Terra, nos roteiros pondalianos, rosalianos e como non... volveu o Correlingua no seu formato tradicional a discorrer polas rúas coruñesas.

Este novo número dixital de Camiño do Corgo pretende ser unha homenaxe do que fomos e o que somos. Seguimos no Camiño!

Neeumatiko fala com INTELIGÊNCIA ARTIFICIAL sobre LITERATURA GALEGA | ChatGPT recomenda obras em galego

 

27/05/23

Publicación dos textos gañadores do Certame das Letras Galegas do IES Monelos 2023

Os gañadores do certame literario das letras galegas 2022 foron na 1ª categoría (1º ESO, 2º ESO e 3º ESO).

En narrativa breve, a gañadora foi Inés Insua Puente de 1º ESO co relato O broche dos soños. En poesía foi Stefany Noemí Vásquez Yerbes de 3º de ESO cos poemas Abismo e Corazón. 

Na 2ª categoría (4º ESO, 1º e 2º Bacharelato) a gañadora foi Sara Lorenzo Naya de 4º ESO co poema Dous paxaros.

Ditos textos publicámolos neste apartado (ver entrega do premio).

Aproveitamos este espazo para presentar o programa de Radio Monelos sobre a figura de Francisco Fernández del Riego e un video elaborado por Política Lingüsitica ao que se lle dedica o día das Letras Galegas 2023.

O broche dos soños 

Querido diario, non vas crer o que me pasou hoxe. Voucho contar pero antes teño que falar de onte. 

Eu ía tan tranquila de volta do instituto pensando nos deberes de bioloxía que nos puxeran cando tropecei con algo. Mirei o que era e vín que se trataba dun broche con forma de folerpa de neve. Collino pensando que era moi bonito e que ninguén o botaría de menos se o levaba. Pois iso, leveino a casa e deixeino na mesa de noite a carón da miña cama e fun facer deberes e outras cousas. 

Esa noite antes de durmir púxenmo diante do espello para ver como me quedaba pero, admítoo, non fixera caso a miña nai e fun á habitación máis tarde do que debía e alí, diante do espello, escoitei como se acercaba ao meu cuarto a ver se xa estaba acostada. Asusteime, porque non quería que me castigase ou rifase, e tireime directa a miña cama e apaguei a luz (o interruptor está pegado á miña cama). Xusto a tempo, cando entrou a miña nai finxin estar dormida e, grazas a iso, salveime. Pero tamén grazas a iso durminme co broche posto. 


 Esa noite soñei que no cole faltaba o profe co que tiñamos exame ao día seguinte. Tamén que despois ía a un parque. atopaba dous euros e por último que ao volver a casa, ao poñer o programa de cociña, o cociñeiro se disfrazaba de pescador para facer unha sopa de pescado. Si, xa sei que teño uns soños bastante recurrentes, pero comparados cos do meu irmán non son nada. 

Pois o raro comeza agora: estaba no recreo ao día seguinte (hoxe) estudando cos meus amigos para o exame, e veu un compañeiro a dicirnos que o profe faltaba. Eu, claramente, alegreime, pero tamén me sorprendín porque nolo dixeron da mesma forma que no meu soño. E o raro non remata agora; volvía toda feliz a casa porque non fixera o exame e xusto tropecei (xa van dous en dous días seguidos, son moi torpe, seino) e mirei ao chan e había ¡nada menos que dous euros! Daquela comecei a asustarme, en serio ¿que pasaba hoxe?¿por que todo o que soñara a noite anterior estaba a sucederme de verdade? Fun correndo a casa e encendín a tele e... adiviña o que pasou. Efectivamente, o cociñeiro estaba disfrazado de pescador porque ía cociñar unha sopa de pescado. Entrei en pánico e non sabía que facer para averiguar que era o que pasara; sabía que non podía ser coincidencia porque todo estaba a suceder exactamente como no meu soño. 

Tiña que decatarme do que estaba a pasar, de que ou quen facía isto, porque a noite anterior tivera un sono tranquiliño e beneficioso pero un non controla os soños, e se no teu soño ocorre algo malo de verdade e logo todo se fai realidade, podería armarse unha boa traxedia. Mirei por todos os lados da casa e de repente fixeime no broche con forma de folerpa de neve que estaba no meu escritorio, xusto onde o deixara ao espertar e darme conta de que o tiña posto esta mañá. Unha lámpada fixo clic na miña cabeza ¡pois claro! ¡tiña que ser iso! Esa era única cousa que fixo aquela noite diferente das demais. O broche fixera que os meus soños se fixeran realidade na vida. 

Collino e saín gritando da casa dicindo que volvía en media hora/unha hora. Non lle din tempo a miña nai a replicarme porque cando estaba a preguntarme onde ía ir, eu xa estaba no portal , de camiño ao bosque que hai cerca do barrio. Corrín ata chegar alí e xa dentro do bosque busquei unha pedra mais ou menos pesada. Cando atopei unha que cumpría os meus requisitos, deixei o broche no chan e comecei a esmagalo. Eu pensaba que non se ía romper porque teño moitos libros nos que o obxecto máxico non se rompe cando ao prota lle ocorre algo polo estilo, pero para a miña sorte, rompeuse en dous. Despois de esmagalo un pouco máis, cavei un burato no chan e metín os restos do broche dentro. Funme a casa pensando en que tivera moita sorte de non soñar nada raro que puidese crear grandes problemas para todos. 

Pois iso é todo por hoxe, sei que ninguén o crerá se llo conto (case nin eu mesma o creo), así que por iso o escribo aquí. Ata a próxima, querido diario. 

Inés Insua Puente (1º ESO)

Abismo

Síntome nun abismo.
Un abismo sen fin e
angustiantemente escuro
e frío.
 

Veña, ilumíneme e quénteme todo
coa súa presenza e sáqueme
de aquí.
Sexa o meu anxo salvador.


Por favor, veña.
 

Veña,veña, veña, veña.
 

Veña e sálveme!
 

Non se afaste de min, non agora.
Implórolle, pídolle de xeonllos que
que deixe de ignorarme.


Rézolle a Deus, rézolle ao home, rézolle a vostede.
 

Non me deixe só, deidade miña.
 

Por que vai con outras persoas e me deixa?
 

Non ve que vos necesito?
 

Non ve que sen vostede eu non vivo?
Que sen vostede non son ninguén, simplemente unha cuncha baleira e soa?
 

Estou nun abismo, nacín nun abismo.
Un abismo interminábel e xeado.
 

Veu, iluminouno e volveuno
máis cálido coa súa presenza y tenrura;
pero ao final non me sacou, deixoume alí.


Vivo nun abismo que sempre me consumirá e
falecerei alí. 

 

Corazón

Ámote.
 

Non entendo como poden dicir iso.
Como sabes que sentes, de verdade, iso?
 

Non fai falta entendelo completamente.
Alegras os meus días e fas latexar loucamente
o meu corazón.
 

Corazón?
Eu non posúo algo así.
Posuín varios corazóns que dixeron amar
ao meu.


Comín cadanseus corazóns para que o
seu amor chegara a mín.


Mais non funcionou, non obstante,
estou seguro de que contigo si.


Despértasme unha fame atroz.
O meu corazón, inexistente, quere sentir ao teu.
Quero comerte.
Es de tal fermosura que quero devorarte.


Concederíasme ese favor?
Comereite lenta e exquisitamente.
A túa luz, o teu amor que tanto me expresas,
quero sentilo.


O teu sangue, tan doce e vermello, quenta o meu interior.
A túa carne, tan saborosa e suculenta, éncheme de enerxía.


O meu corazón, inexistente, parece formarse.
O amor, o teu amor, ilumíname.


Así séntese ser verdadeiramente amado e,
sobre todo, amar?


Ámote, de ser así.


Vouche agradecer todo o teu sacrificio
amándote para sempre.


Agora es o meu corazón.

 

Stefany Noemí Vásquez Yerbes (3º ESO)

 

Dous paxaros 

Nós somos dous paxaros que voan xuntos,
dous corpos, dúas almas que se abrazan.
En cada beixo, sentimos o amor que flúe,
e nas nosas mans, atopamos a paz que ansiamos.


O teu sorriso é a luz que me guía,
o teu corazón é o meu fogar.
En ti, eu atopo a miña alegría,
e todo o meu ser se pon a vibrar.


Amarte é a miña doce condena,
o meu corazón prisioneiro do teu amor.
Cautivado pola túa esencia serena,
nos teus brazos atopo o mellor sabor.


O noso amor é como o mar que non para,
nunca deixamos de navegar.
Xuntos, constuímos a nosa eterna morada,
e nada poderá xamais nos separar.


Cada día, agradézolle ao destino
por terme levado ata ti.
Porque eres a miña metade, o meu camiño,
e a razón pola que eu quero vivir.


Nos teus ollos brilla a eternidade,
o teu sorriso encende o meu ser.
Amarte é a miña doce realidade,
unha condena da que non quero fuxir, senón ter.


Nós somos dous paxaros que voan xuntos,
dous corpos, dúas almas que se aman.
E cando teño o teu amor nos meus brazos,
sinto que a vida vale a pena.


Sara Lorenzo Naya (4º ESO)

Álex Bergantiños, Lucas Pérez ou Alberto Quiles, os heroes do Deportivo

 Información de Patricia Otero en Xornal da Coruña


 

Olladas doutro tempo: Cantón Grande

 Información de Fernando Campos Mantiñán en Xornal da Coruña

Cantón Grande 1879 . Valentín Mendía

Entrevista a Ramón Usall: "Desconfío de quen pide non mesturar fútbol e política"

O historiador e escritor catalán Ramon Usall (Lleida, 1977) vén de publicar na editorial galega Menino Morreu Máis do que unhas cores (Menino Morreu), unha obra na que percorre diferentes países da Europa Occidental repasando o papel político, social e de reivindicación que moitos clubs de fútbol -tamén xogadores- teñen e tiveron na historia. O libro segue o ronsel doutros antes publicados polo autor en catalán e castelán (Futbol per la llibertat ou Futbolítica) nos que reflexiona sobre o papel político que este deporte xogou desde as súas orixes. Agora faino en galego e con especial atención a Catalunya, o País Vasco ou Irlanda, pero tamén con capítulos dedicados ao Celta e ao Deportivo. 

Información de Miguel Pardo en Praza Pública

Ramon Usall, historiador e escritor, autor de 'Máis do que unhas cores' CC-BY-SA Praza Pública - Cedida

Entrevista a Carla Subirana: "O océano dá de comer á Costa da Morte, como dicía Lugrís, pero tamén che quita a vida, e esa dualidade está na xente"

 Carla Subirana vén de estrear nas salas de cine Sica, o filme rodado na Costa da Morte en galego e catalá que presentou na Berlinale e co que participou no Festival de Málaga. Sica é unha longametraxe de ficción creada cunha metodoloxía documental e que conta na maioría do seu reparto con actrices e actores novos e non profesionais. Thais García, unha rapaza de 15 anos Cabana de Bergantiños seleccionada nunhas probas por institutos da zona, interpreta a Sica, a protagonista do filme, que busca respostas no mar tras o naufraxio do barco no que navegaba o seu pai. 

Información de Ana G. Liste en Praza Pública

A cineasta Carla Subirana na Berlinale, onde presentou 'Sica' © Javi Quiroga
 

Entrevista a César Souto: "A poesía ten que poñer a linguaxe, como un fin en si mesmo, en primeiro lugar"

 Nun tempo de exposición permanente a través das redes sociais, César Souto escolleu contar unha historia sobre unha persoa que renunciou totalmente a proxectarse publicamente: o poeta estadounidense Wallace Stevens, gañador do premio Pulitzer no 1955. Nada de extraordinario sucedeu na súa vida anódina de oficinista. A poesía, dicía, non é nada persoal. Mais nas súas cartas agroma unha realidade que non era só a súa ou a do seu tempo. A alienación do traballo. O xeito no que consume a vida. Ante o que a poesía pode ser, tamén, un xeito de erixirse. Iso se albisca en A Foreign Song (Matriuska), que vén de ser proxectada no Play-Doc. 

Información en Praza Pública

César Souto © Praza.gal / Cedida
 

OU ké! A política ourensá para a «abandonada» mocidade

 Información de Ana G. Liste en Vinte

Gravación do espazo de debate Zona Nova, conducido por Iván Olmos © OU Ké!

Unha ducia de miradoiros galegos para ver ao lonxe

 Información de Marcos Pérez Pena en Praza Pública

Vixía de Herbeira
 

Unha ducia de cousas que pasaron á marxe da campaña electoral (e unha que suporá outra campaña electoral)

 Información en Praza Pública

Unha ducia de cousas que pasaron á marxe da campaña electoral (e unha que suporá outra campaña electoral) CC-BY-SA Praza Pública

Maioría absoluta ou forza máis votada: as dúas vías para lograr a alcaldía tras o 28M

 Información David Lombao en Praza Pública

Vista parcial da Casa do Concello de Ourense e do esquema de elección das alcaldías CC-BY-SA Foto: Oscariño | Montaxe: Praza.gal

Os concellos urbanos galegos, entre os máis envellecidos do Estado e con menor poboación estranxeira

 Información de Marcos Pérez Pena en Praza Pública

Vista do barrio de Teis, en Vigo CC-BY-SA Sergei Gussev

O portugués nas escolas galegas

 


COMO RECUPERAR O HÁBITO DE LEITURA: o meu (primeiro) caderno de leituras 2023

 

26/05/23

Detectan a presenza de microplásticos nas augas domésticas de cidades galegas

 Información de Alba Tomé en GCiencia


 

A comunidade 'maker' galega ten unha cita na Cidade da Cultura: chega a 9ª Maker Faire Galicia

 Información en Praza Pública

Edición 2019 da Maker Faire Galicia © Maker Faire Galicia

O Xeoparque do Cabo Ortegal xa é unha realidade: a UNESCO recoñece a riqueza deste espazo

 Información en Praza Pública

Integrantes da candidatura do Xeoparque celebran a decisión da UNESCO ©

Fálase | Barreiros, zona cero: do ladrillazo ao cambio político

 

 

Información en Praza Pública

Cinco anos de Defende A Galega: máis conflito e menos medo na loita contra a "manipulación" na CRTVG

 Información de Miguel Pardo en Praza Pública

Protesta de Defende A Galega e persoal da CRTVG, o pasado 24 de marzo, durante a folga nos medios públicos © Defende a Galega

Galicia, á cabeza do Estado en número de pacientes que atende cada día o persoal de Atención Primaria

 Información de Marcos Pérez Pena en Praza Pública

Consulta de Atención Primaria durante a pandemia CC-BY-SA Sergas Ourense

Tempo de ilusión: Guía para non perderse os playoffs dos equipos da cidade

 Información de Ubaldo Cerqueiro en Praza Pública

Ambientazo no Forno de Riazor nun partido do Liceo

A BANDA DA LOBA - PLUMAS AMARELAS

22/05/23

Proxecto Terra: Ferrol-Fragas do Eume (18-19 de maio)

 Actividade na que participou o alumnado de 4º ESO do IES Monelos

Museo de Construción Naval de Ferrol

Arquitectura e urbanismo no barrio da Madalena e Ferrol Vello 

 Navegando pola ría de Ferrol

Visitamos o Castelo de San Felipe

Hospedámonos en "Alvarella"

No Museo Etnográfico da Capela

Andaina polas Fragas do Eume

Os tres tipos de persoas segundo a forma de aparcar o coche

 

21/05/23

A actuacións da gala do #DígochoEu

 

Premios #DígochoEu A canción de Digochiño

Entrega premios "Letras Galegas 2023" e "Galego Con Ciencia"

O 16 de maio fixéronse entrega dos premios "Letras galegas 2023" e "Galego Con Ciencia" do IES Monelos.

As gañadoras do concurso literario foron:

Stefany Noemí Vásquez Yerbes na modalidade de poesía na primeira categoría (1º, 2º e 3º ESO).

Inés Insua Puente na modalidade de narrativa breve na primeira categoría (1º, 2º e 3º ESO)

Sara Lorenzo Naya na modalidade de poesía na segunda categoría (4º ESO, 1º e 2º de Bacharelato)

No concurso  de Galego Con Ciencia a gañadora foi:

Elena Álvarez-Azumendi Gutiérrez na categoría de 1º e 2º ESO.

Parabéns aos gañadores!

Medio millar de nen@s emprendendor@s presentaron os seus proxectos en María Pita

 Información de Ubaldo Cerqueiro en Xornal da Coruña


 

Olladas doutro tempo: San Francisco e A Maestranza

 Información de Fernando Campos Mantiñán en Xornal da Coruña

Fotografía de Pedro Ferrer
 

Recuncho Gamer Ep.40: Videoxogos en galego

 

Ás municipais con vinte anos. Que move a mocidade o #28M?

 Información de Ana G. Liste en Vinte


 

CINEMA NA ESCOLA 2023 IES MONELOS A Caída

Video elaborado polo alumnado de 1º ESO coa coordinación do profesor de tecnoloxía Ramón Espasandín dentro do proxecto Cinema na escola do concello da Coruña.

 

Gallaecia News 9 #ApagaOCandil

 

17/05/23

"En galego, aquí e agora": Queremos Galego pide que a defensa da lingua comece nos concellos

Información en Praza Pública

Remate da manifestación de Queremos Galego este mércores na praza de Praterías, en Santiago CC-BY-SA Queremos Galego


 

O labor da inmersión alén do uso do galego: concienciar sobre o "problema" que sofre a lingua e desbotar prexuízos

 Información de Marcos Pérez Pena en Praza Pública

Actividade do programa 'Modo galego, actívao!', en Ames CC-BY-SA Concello de Ames

Mil Festas Máis para a Lingua Galega coa Banda da Loba

 

Relecturas | Día das Letras Galegas 2023

 

Chicharrón - Instante de area

 

A asociación Polamiúda de Chantada crea o festival Polas Bravas para gozar da arte "feita por mulleres bravas"

 Información en Praza Pública

Chévere, Fillas de Cassandra, Bratzantifa, Nuria Vil, Hydn e Aldaolado estarán no festival Polas Bravas de Chantada CC-BY-SA Praza.gal

Marcos Maceira: “Se o galego ten presenza é grazas ao movemento social”

 

Adela Figueroa Panisse, neofalante e feminista | Neofalantes.gal

 

14/05/23

Alertan das eivas da nova ABAU de 2024: "O estudantado non se examinará en condicións de igualdade"

 Advirten de que "se compromete moi seriamente o acceso á universidade do estudantado con necesidades de adaptación" e "sométese a un nivel de estrés moito maior todo o estudantado por estenderse as probas en horarios e datas". 

Información en Nós Diario

  Exámenes de ABAU en Compostela (Foto: Álvaro Ballesteros / Europa Press).
 

O Dépor masculino de Óscar Cano volve facer o ridículo e o feminino perde o ascenso directo

 Domingo negro para os intereses do conxunto branquiazul 

Información en Nós Diario

  O Depor fixo o ridículo en Linares (Foto: RC Deportivo).

Un brinde polo Banquete de Conxo! Estudantes e artesáns regresan á carballeira nun anticipo das Festas da Ascensión

 Información en Praza Pública

Recreación do Banquete de Conxo en 2019 © Concello de Santiago

Plantas criptógamas vasculares. Fieitos, colas de cabalo e licófitos | XeoClip

 

12/05/23

O caso das lecturas obrigatorias

 Información de Antía Yáñez en Luzes


"Dáche igual" - Chris Indian e hydn [finalista do concurso 'unha canción para Esther']

 

VINTE con Xeración Sónica: Ornitorrincos

Sara, Lucas, Antonio, Óliver e Mariño son Ornitorrincos, unha das bandas que saen este ano do proxecto Xeración Sónica, do Local de Música de Pontevedra. Admiradores de Nirvana e outros grupos de rock dos 90, as súas letras tenden a ser escuras e falar de dor e sufrimento. Xa deron algúns concertos, o último deles no Galegote Rock o pasado 6 de maio. 

Xeración Sónica é a canteira da música galega que pon en marcha a Concellaría de Xuventude de Pontevedra. Un proxecto no que rapazas e rapaces de entre 13 e 16 anos poñen a andar os seus primeiros grupos de música. O resultado é un total de 6 novas bandas con ganas de aprender, experimentar e pasalo ben xuntas

Información en Vinte


 

O festival (S8) proxecta 180 filmes nunha edición que homenaxea Urbano Lugrís no seu 50 cabodano

 A XIV edición do (S8) Mostra Internacional de Cinema Periférico, que terá lugar entre o 26 de maio e o 4 de xuño na Coruña, volve achegar unha coidada selección de cine de vangarda e experimental e proxectará máis de 180 pezas procedentes dunha ducia de países. Ademais, a cita será unha homenaxe ao pintor Urbano Lugrís, do que se conmemora este ano o 50 aniversario da súa morte.

Rodrigo Osorio, da Asociación Cultural O Mural, e Elena Duque, programadora do (S8), na presentación da programación e da imaxe do festival © María Meseguer

Francisco Fernández del Riego, o home que levaba Galicia na cabeza, na boca e nos pés

 Información de Ana Abelenda en La Voz de Galicia


 

Olladas doutro tempo: Porta do Parrote

 Información de Fernando Campos Mantiñán en Xornal da Coruña

Porta do Parrote 1926. Ruth Matilda Anderson